Hérna var ég skorin upp

Hann Páll Kolka langafi virðist hafa skorið upp aðra hverja manneskju hér á Blönduósi, sagði dóttir mín Katrín Kolka þegar hún kom heim eftir fyrsta daginn í vinnu á Héraðshæli Húnvetninga á Blönduósi fyrir nokkrum árum.

Starfsþjálfunin þar var hluti af hjúkrunarnámi Katrínar. „Það þyrptist að mér allt eldra fólkið til að sýna mér stolt örin þar sem Páll skar,“ sagði Katrín með aðdáun.

Páll V. G. Kolka var héraðslæknir Húnvetninga frá 1934 til 1959 en hafði áður verið héraðslæknir í Vestmannaeyjum. Hann var einn sá fyrsti sem fór í sérnám erlendis í skurðlækningum . Sú þekking nýttist honum vel, bæði sem héraðs - og sjúkrahússlæknir í áratugi

Já, vissulega eru breyttir tímar og tækni og krafan um sérþekkingu er önnur en þá. Hins vegar breytast ekki væntingarnar um félagslegt öryggi, trúnað og traust, hlýju og nærgætni heilbrigðisþjónustunnar.

Þeir tímar koma að vísu ekki aftur þar sem læknirinn bjó  sjálfur í sjúkrahúsinu og eiginkonan bauð sjúklingunum inn til sín í kaffi meðan þeir biðu. Sjúklingarnir fundu að þeir voru í öruggum höndum og tekið yrði heildstætt á því sem hrjáði þá. Þörfin fyrir öryggið og það að finna að allt sé gert til að sjúklingnum líði sem best og hann leiddur í gegnum það sem þarf er þó áfram fyrir hendi. Ekkert er verra sjúklingi en finna til óöryggis og fálms eða vera skilinn eftir eftir á miðjum gangi og vita ekki hvert á að fara næst.

Það hafa ekki allar heilbrigðisstofnanir stóra „mömmu“ eins og frú Guðbjörg Kolka var Páli eigimanni sínum í þjónustunni við Húnvetninga. Eitt er víst að sjúklingur vissi oft ekki hvort hafði borið meiri árangur, kaffið og hughreystingarorð frú Guðbjargar Kolka eða færar læknishendur Páls. En saman veittu þau sjúklingnum bæði öryggi og þá meinabót sem mögulegt var að veita.

 Ósjaldan dvaldi fólk um tíma á heimili þerra hjóna og fékk aðhlynningu og í hjónarúminu fæddi kona barn er þröngt var á spítalanum.

Oft var komið með litla stúlku eða lítinn dreng til lengri eða skemmri dvalar á heimili þeirra, ef ástæður voru erfiðar heimafyrir.

Læknirinn gerði sér grein fyrir að þau gátu verið mörg meinin þótt aðeins eitt væri sýnilegt í það skiptið. Engu að síður er það þessi heildstæða yfirsýn, nærgætni og læknisfræðileg færni sem sjúklingar eru að leita eftir þegar hjálpar er leitað. Spor sjúklings til læknis,  í rannsókn eða á sjúkrahús eru oft þung og hlaðin óvissu um hvað tekur við.

Páll Kolka læknir signdi sig og fór með bæn áður en ráðist var í stóraðgerð. Ekki veitti af öllum styrk og krafti og honum farnaðist afar vel í læknisverkum sínum: „Sjáðu hérna var það, sem Páll Kolka héraðslæknir Húnvetninga skar mig.“

Páll Kolka hannaði  og stýrði byggingu Héraðshælisins á Blönduósi, stolti Húnvetninga. Nú stendur hún nánast ónotuð en  fullbúin skurðstofan á Heilbrigðisstofnuninni á Blönduósi .

Mér kemur þetta í hug eftir umræðuna um heilbrigðismálin síðustu daga og vikur, stöðu þeirra og skipulag. Áfram hriktir alvarlega í grunnstoðum heilbrigðisþjónustunnar og innviðum hennar. Áratuga uppbygging og þróun þessar þjónustu hefur í ýmsu  molnað og holast um of að innan á síðastliðnum tuttugu árum. Þar bera stjórnvöld höfuðábyrgð. Hinsvegar hafa tækniframfarirnar orðið miklar og möguleikarnir til lækningar orðnir fleiri. Þeim möguleikum þarf að finna sem bestan farveg okkur öllum til velfarnaðar.

Ég held þó að löggjafinn hafi gert alvarleg mistök við samþykkt laganna frá 2003 um heilbrigðisþjónustu þar sem hugtakinu þjónustu var skipt út fyrir heilbrigðisrekstur. Þótt rekstrarhugtakið í heilbrigðisþjónustu sé mikilvægt missir það  inntak sitt ef metnaðurinn, þjónustuhugtakið og auðmýktin er ekki í fyrirrúmi. Nærþjónustan, heilsugæslulæknirinn,  „gamli héraðslæknirinn“  sem þekkti sjúklinginn og hemilishagi hans, gegnir áfram lykilhlutverki í að halda utan um einstaklinginn í heilbrigðisþjónustu landsmanna

Sem betur fer er áfram við lýði sama kærleikshugsjón heilbrigðisþjónustunnar og ríkti á stofu og í eldhúsi læknishjónanna á Blönduósi, Páls og Guðbjargar Kolka þótt í öðru formi sé.

En þá hugsjón  þarf að rækta og hlúa að. Í því felst ákall svo margra í dag.  Þar í liggur forgangsröðunin fyrir hugsjónirnar sem leggja grunninn að farsælli heilbrigðisþjónustu landsmanna.

( Skrifað á afmælisdegi Katrínar Kolka hjúkrunarfræðings)

  

 

Formaður samninganefndar við ESB gerður að ráðuneytisstjóra!

Utanríkisráðherra verðlaunar leiðtoga ESB umsóknarinnar hér á landi

Formaður utanríkismálanefndar Alþingis allt síðasta kjörtímabil,  Árni Þór Sigurðsson, sem leiddi beiðnina um inngöngu í Evrópusambandið var aðlaður fyrir framgönguna og gerður að sendiherra.

 Formaður samninganefndarinnar, Stefán Haukur Jóhannesson sem Össur Skarphéðinsson  réði  til að leiða aðlögunarsamningana  inn  í ESB   hefur verið skipaður ráðuneytisstjóri í utanríkisráðuneytinu, og það án auglýsingar. Stefán Haukur skipaður ráðuneytisstjóri í utanríkisráðuneytinu

 Ísland er áfram virkt umsóknarríki að ESB. Kosningaloforðin um afturköllun umsóknarinnar eru hins vegar vandlega geymd niðri í skúffu  en áherslur ríkisstjórnarinnar í ESB málinu tala sínu máli með  nýlegum mannaráðningum?

Það líður að landsfundum ríkisstjórnarflokkanna og þá verða  afrekin rakin í einu stærsta kosningamálinu, afturköllun umsóknarinnar.

 

Utanríkisráðherra Dana hótar Færeyingum

Lítið leggst nú fyrir utanríkisráðherra Dana þegar hann hefur í hótunum við Færeyinga vegna viðskipta þeirra við Rússa að kröfu ESB

Færeyingar standa utan Evrópusambandsins og þurfa ekki að hlíta viðskiptaþvingunum ESB gagnvart Rússum eða banninu við sölu á matvælum til Rússlands.

Samkvæmt frétt Berlingske Tidende var danski ráðherrann, Martin Lidegård  lítt hrifinn af ferð lögmanns Færeyja til Moskvu á dögunum að semja um aukna sölu á fiskafurðum til Rússlands.

Færeyski lögmaðurinn Kaj Leo Johannesen var hinsvegar hvergi banginn og sagðist sjálfur hafa átt frumkvæðið að ferðinni.

 

Skemmst er að minnast harðra viðskiptaþvingana ESB á Færeyjar og banni við innflutningi fiskafurða til ESB landa.

Var aumingjaháttur dönsku ríkisstjórnarinnar þá sá að þeir  urðu að banna færeyskum fiskiskipum að koma í danskar hafnir að kröfu ESB

Yfir  90% af útflutningstekjum Færeyinga koma frá fiski.

Vegna deilna um veiðar á síld og makríl í Færeyskri lögsögu setti ESB víðtækt viðskiptabann á Færeyinga.

En slík aðgerð var eins og hrein hryðjuverkalög á eitt minsta ríki Evrópu og algjört brot á alþjóðalögum.

Að sjálfssögðu urðu Færeyingar að leita annað eftir auknum markaði og þar á meðal til Rússlands.

Danski utanríkisráðherrann var þá ekki fær um að verja hagsmuni Færeyinga gagnvart yfirgangi ESB sem höfðu sem betur fer sjálfstæði og svigrúm til að bjarga sér á eigin spýtur.

Að fá að ráða sér sjálfur 

Samskonar efnahagsþvingunum hafði ESB hótað Íslendingum því þeir töldu sig eiga allan makrílinn við Íslandsstrendur.

 

 

Íslendingar mega eins og Færeyingar þakka fyrir að standa utan ESB og ráða sínum viðskiptamálum sjálfir.

• Utanríkis­ráðherra Dana varar lögmann Færeyja við að notfæra sér tækifæri vegna innflutningsbanns Rússa

 

Batnandi þingflokkur VG ?

Þingflokkur Vinstri grænna flytur ágæta tillögu að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild eða úrsögn Íslands úr NATO. Það er í sjálfu sér gott mál og við höfum ekkert þar inni að gera og allsekki á tímum aukinnar hervæðingar NATO í Evrópu. (.þjóðaratkvæðagreiðsla um aðild Íslands að Norður-Atlantshafsbandalaginu)

Umsókn og aðild Íslands að hernaðarbandalaginu NATO var þröngvað upp á þjóðina á sínum tíma án þess að hún væri spurð. Evrópusambandið stefnir að því að koma sér upp eigin Evrópuher  og verða jafnframt  hernaðarbandalag.

 

Afturköllun umsóknar að ESB ?

 Í samræmi við breytta stefnu  mun þingflokkur VG  örugglega verða  samkvæmur sjálfum sér og flytja tillögu um tafarlausa afturköllun umsóknarinnar að ESB ásamt afsökunarbeiðni fyrir að hafa stutt inngöngubeiðnina sumarið 2009.

Jafnframt fylgi það með að ný umsókn að ESB verði ekki send nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu sem staðfesti vilja til inngöngu í sambandið.

 

Að vera samkvæm sjálfum sér

Á þingi 2009 hafnaði meirihluti þingflokks VG því að haldin yrði þjóðaratkvæðagreiðsla um vilja til inngöngu í ESB áður en beiðnin væri send Evrópusambandinu. Sömu þingmenn VG  studdu síðan inngöngubeiðnina að ESB  á Alþingi  þvert á stefnu  flokksins og kosningaloforð.

Það samræmist varla að vilja segja sig úr NATO annarsvegar en styðja beiðni  um inngöngu í ESB hinsvegar.

Batnandi mönnum er best að lifa!

Sigurður Blöndal skógræktarstjóri- Minning

 

 

 

 

 

 

 

Þau dafna blessuð trén, sem daga’ og nætur

Um djúpar rætur, um djúpar rætur –

Þau dafna blessuð trén, sem daga’ og nætur

:|: um djúpar rætur teyga jarðar mjöð :|:

og kenna sér aldrei meins en eru kennd og glöð.

Ég held að mörgum verði sem mér ofarlega í huga „þjóðsöngur“ skógarfólks þegar við minnumst skógarhöfðingjans og mannvinarins Sigurðar Blöndal. Hve oft höfum við ekki glaðst á góðri stundu í hópi skógræktarfólks þar sem gleðimaðurinn Sigurður Blöndal leiðir fjöldasöng - Skógarmanna skál - við texta Þorsteins Valdimarssonar?

Baráttumaður

Sigurður Blöndal nam skógrækt í Noregi og lauk háskólaprófi frá Landbúnaðaðarháskólanum að Ási. Sigurður bast sterkum  böndum við norskt skógræktarfólk og norskt samfélag. Gagnkvæmar heimsóknir skógræktarfólks milli landanna nutu sérstaks stuðnings og hvatningar Sigurðar. Ég minnist þess frá skólaárum mínum í Noregi að Sigurður Blöndal naut þar mikillar virðingar. En það var ekki aðeins hið öfluga skógræktarstarf Norðmanna sem heillaði Sigurð, heldur og ekki síður hin sjálfstæða norska þjóð. Maðal annars tók hann virkan þátt í baráttunni gegn inngöngu Noregs í Efnahagsbandalagið á árunum 1970 - 72, sem lauk með þjóðaratkvæðagreiðslu 25. sept. 1972, þar sem Norðmenn höfnuðu aðild.

Handtekinn af norskri herlögreglu

Ég hitti fyrir nokkrum árum skógarvörð í Norður Noregi sem  sagði mér frá því að Sigurður Blöndal hefði komið þar og tekið þátt í baráttufundum fyrir sjálfstæði Noregs. Þeir hefðu farið að skoða skóga norska ríkisins í nágrenninu. Þá birtist skyndilega norsk herlögregla sem handtók Sigurð og færði til yfirheyrslu. Þeir höfðu þá farið inn á skógræktarsvæði sem norski herinn hafði sérstakan aðgang að. Taldi þessi norðurnorski skógarvörður ekki vafa á því að  stjórnvöld hefðu fylgst vandlega með hverju skrefi Sigurðar Blöndal í Noregi. Hann hefði þótt aflmikill  í baráttunni gegn inngöngu Noregs í Efnahagsbandalagið sem kallaði á sérstakt eftirlit. Það fundu allir þegar Sigurður beitti sér, sama hver vettvangurinn var.

Á Hólum í Hjaltadal

Í skólastjóratíð minni á Hólum í Hjaltadal kom Sigurður Blöndal skógræktarstjóri í heimsókn yfirleitt tvisvar á ári, vor og haust. Var hann þá með fyrirlestra og kennslu við skólann jafnramt því  að líta eftir skógræktarstarfinu í héraðinu og hvetja fólk til dáða. Skógrækt ríkisins rak sérstaka skógræktarstöð í Varmahlíð á þessum árum en einnig var skógræktin á Hólum  samstarfsverkefni Hólaskóla og Skógræktarfélags Skagfirðinga. Gisti Sigurður þá gjarnan heima hjá okkur Ingibjörgu nokkra sólarhringa meðan á heimsókninni stóð. Voru það góðar stundir. Á haustin kom hann gjarnan heim að Hólum í nóvember til að merkja tré sem skyldu höggvast og selja sem jólatré. Gátu þau skipt hundruðum trén sem voru höggvin hvert haust og rann andvirðið til skógræktarstarfsins í héraðinu.

Heggur sá er hlífa skal

Skáldið og kennarinn Rósberg G. Snædal bjó þá á Hólum og kenndi við Grunnskólann allt til er hann lést. Rósberg og Sigurður voru miklir mátar og var oft glatt á hjalla í matsalnum þegar þeir félagar hittust. Sigurður heimtaði vísu af Rósberg í hvert skipti er hann kom og vildi gjarna hafa þær kersknar með broddi. Þurfti ekki mjög að hvetja Rósberg í þeim efnum. Þessar tvær læt ég fylgja en þær voru báðar ortar að hausti er Sigurður kom að fella trén sem höfðu náð jólatrjáastærð. Hlíðin við Hóla þar sem var höggvið heitir Raftahlíð. Fannst Rósberg lítið til um framgöngu skógræktarstjóra að höggva litlu trén sem höfðu baslast við að vaxa í óblíðri veðráttu Norðurlands og taldi það rýra Hóla:

Austan veri í erg og gríð.

eggjar ferleg tólin.

Rætur sker í Raftahlíð,

rúinerar stólinn.

Og næsta haust var vísa Rósbergs litlu mýkri:

Hann er plága í Hjaltadal

Hérna brá hann ljánum

Heggur sá er hlífa skal

Hóla- smáu -trjánum.

Að sjálfsögðu var samtímis unnið þar nauðsynlegt grisjunarstarf.

Leiðtogi sem hvatti og leiddi

Sigurður Blöndal var stórglæsilegur maður og höfðinglegur í öllu fasi. Hann var leiðtogi sem hlustað var á og fylgt. Hann hafði einstakt lag á að hrífa fólk með sér. Með augum barnsins, náttúrufræðingsins og mannvinarins sá hann oft og hlúði að mörgu því sem aðrir gengu hjá. Nú hafa þeir hist, kunningjarnir Rósberg G. Snædal rithöfundur og vísnaskáld og lífskúnstnerinn, húmoristinn og leiðtoginn Sigurður Blöndal skógræktarstjóri. Þeir skiptast örugglega á léttum kersknisvísum.

Menningin vex í lundi nýrra skóga

Sigurður Blöndal var fæddur og uppalinn á tímum grósku í félagshyggju og framfaraþrá sem leiddi þjóðina til sjálfstæðs lýðveldis. Menn eins og Sigurður Blöndal endurvöktu reisn íslensku þjóðarinnar og sýndu í verki hverju hægt er að ná með skýrri framtíðarsýn. Litlu trén sem plantað var á síðari hluta síðustu aldar eru orðin að þéttum skógi og skógrækt er orðin framtíðaratvinnugrein í viðarframleiðslu. Sigurður Blöndal er einn af merkustu leiðtogum þjóðarinnar á síðustu öld og hefur reist sér minnisvarða sem mun vitna um starfsorku, þekkingu hans og leiðtogahæfileika um ókomin ár og aldir. Draumsýn í Aldamótaljóði Hannesar Hafstein rætist í verkum Sigurðar Blöndal:

Sú kemur tíð, er sárin foldar gróa,
sveitirnar fyllast, akrar hylja móa,
brauð veitir sonum móðurmoldin frjóa,
menningin vex í lundi nýrra skóga.

Við Ingibjörg þökkum Sigurði samferðina, vináttu og góðar stundir á liðnum árum og áratugum. Guðrúnu og fjölskyldunni allri sendum við samúðarkveðjur. Blessuð sé minning höfðingjans Sigurðar Blöndal skógræktarstjóra. Guð gefi landi voru marga slíka.

Jón Bjarnason