Stöðvum Korónaveiruna

Vonandi er búið að stöðva alveg eða takmarka verulega  hópferðir til og frá landinu, ekki bara Ítalíu. Eru ekki fleiri svæði orðin undir í heiminum?.  Nú er verið  að taka á málum fullum þunga 

Taka þarf upp sjálfstætt og hert landamæraeftirlit á okkar forsendum sem eyþjóðar eins og nú er verið að gera.

Við þurfum að trúa á það að hægt sé að stöðva útbreiðslu  veirunnar í landinu og vinna samkvæmt því. Gott er að hafa skýra  stefnu í "langhlaupinu".

Unnið að því að greina á þriðja tug sýna

Heilbrigðiseftirlitið og kórónaveiran

Hreinlæti, handþvottur, sprittun, hanskar og almenn þrif og aðgæsla eru mikilvæg til þess að hefta útbreiðslu sjúkdóma.

Almannavarnir og landlæknir leggja á þetta ríka áherslu til sóttvarna. Handþvottur og engin faðmlög eða kossaflens að óþörfu.

Reynsulsögur um sóttvarnir

Ég átti erindi  á nokkra staði í gærkveldi og varð raunar nokkuð forviða.

Kom í apótek og spurði hvort ekki væri sótthreinsibrúsi við dyrnar. Starfsfólkið hafði ekki heyrt á það minnst. Engar viðvörunarupplýsingar voru uppi um hreinlæti. 

Ég kom í anddyri og móttökusal á stóru alþjóðlegu hóteli. Hvergi var þar að sjá sótthreinsiflöskur eða leiðbeiningar og upplýsingar til fólks um  þess hluti.

Ég kom á matsölustað þar sem skammtað var á diska úr borði og sumir voru enn með berar hendur að fylla á.

Ég kom í kjötbúð og þar voru enn sumir starfsmenn hanskalausir og berhentir í hrámatnum að skammta.

Ég kom í búð þar sem allar vörur  voru settar með berum höndum yfir strikamerkinguna við afgreiðsluborðið.

Heinlæti og aftur hreinlæti er talið einna mikilvægast til að hefta útbreiðslu hverskonar smits.

Annarsstaðar sem ég átti erindi virtust hlutirnir í góðu lagi.

Erfitt er að gera sér grein fyrir eða vita hvað er raunhæft og rétt að gera í þessum efnum. En til umhugsunar.

Ég heyrði á tal nokkurra ungra vaskra manna sem gerðu hálfgert grín að kórónaveirunni og að þetta væri nú bara smávegis kvef sem ætti ekki að vera gera svo mikið úr.

Viðurkenni alveg að hreinlæti er ekki alltaf mín sterkasta hlið og einfaldara að sjá flísina í augum annarra og ganga sjálfur með hanska og sprittbrúsa í vasanum ef hann fæst .

Nú þarf samstöðu allra

Getur Heilbrigðiseftirlit sveitarfélaga ekki komið þarna sterkar inn. Er það ekki þess  að fylgjast með og setja reglur, upplýsa og ráðleggja í þessum efnum?

 

Samstaðan gegn "kórónuveikinni"

" Haldið ró ykkar, veikin herjar fyrst og fremst á gamalt fólk og þá sem eru sjúkir eða veiklaðir". Mikil huggun fyrir okkur sem eldri erum.

Kórónaveiran og útbreiðsla hennar virðist alvarleg ógn fyrir samfélög heimsins. Íslensk stjórnvöld virðast nú vera að átta sig á alvöru málsins. 

Virkjum eigin landamæravörslu

En þó hefur enn ekki verið tekin upp raunveruleg landamærarvarsla og takmörkun á ferðum fólks til og frá sýktum og áhættu svæðum erlendis.

Markmiðið átti frá upphafi að verja landið. Stefna stjórnvalda í þeim efnum mætti vera mun skýrari.

Komi veiran til landsins á að grípa til allra aðgerða sem fært er til þess að kveða hana niður  og hefta útbreiðslu veikinnar hér innanlands. Undirbúa að takast á við hjúkrun þeirra sem sýkjast. Það verk er nú hafið á fullu. 

Talnaleikfimin

Mikil talnaleikfimi er uppi í umræðunni hjá almannavörnum og stjórnvöldum einstakra þjóða heimsins. Veifað er prósentu tölum um veikindi og dauðsföll innan einstakra aldurshópa, aldraðra, veikra og annarra með skerta mótstöðu. 

Maður fær á tilfinninguna að þetta sé nú ekki svo alvarlegt því dauðsföllin séu aðallega hjá sjúku fólki og þeim sem eru yfir sjötugt osfrv. 

Að sjálfssögðu gerum við sem erum yfir sjötugt okkur grein fyrir að við höfum minna mótstöðuafl gegn sjúkdómum en þau sem yngri eru.

Mér finnst samt skrýtið að ekki skuli beitt formlegum takmörkunum á hópferðum til fyrirfram sýktra svæða erlendis og íslensk landamæravarsla virkjuð. 

Látið er að því liggja að það sé á ábyrgð þeirra einstaklinga sem taka þá persónulegu áhættu að fara í þessar hópferðir m.a. inn á sýkt svæði.   

En þetta fólk kemur aftur til landins og þá eru þessar ferðir ekki lengur einkamál þeirra. Heimkomið eru allir  aðrir undir, vinnufélagarnir, öll félagsleg samskipti, börnin í skólunum, en líka þeir sem eru aldraðir og með skert ónæmiskerfi. Ábyrgðin er svo sett á Almannavarnir, sóttvarna og heilbrigðiseftirlit sem vantar mannskap til að svara í símann 

Almannavernd ríkislögreglustjóra  

 "Al­manna­varna­deild rík­is­lög­reglu­stjóra lýs­ir yfir áhyggj­um vegna yf­ir­stand­andi verk­falla sem nú eru í gangi og seg­ir þær aðgerðir geta haft áhrif á viðkvæm­ustu hópa sam­fé­lags­ins eins og fólk á hjúkr­un­ar­heim­il­um. Þá geti tak­mörkuð sorp­hirða jafn­framt dregið úr áhrifa­mætti sótt­varnaaðgerða".

Efling hefur orðið við þessari beiðni 

Gætu Almannavarnir ekki beitt sér með sama hætti gangvart takmörkun á hópferðum til fyrirfram vitað sýktra svæða erlendis og hert á eigin landamæraeftirliti um ferðir til og frá landinu.   

Við viljum samstöðu þjóðarinnar líka gagnvart skipulögðu óþarfa áhættuspili.  

Almannavarnir lýsa áhyggjum af verkfallsaðgerðum

Á sundlaugarbakkanum

Sundkennsla barna er njög mikilvæg og almenn skylda sem er gott. Sjálfur fer ég í nokkrar sundlaugar mér til heilsubótar. Þá sér maður oft blessuð börnin 7, 8, 9 ára vera að koma í sund á morgnana.

Eins heyri ég af reynslu barnabarnanna af sundkennslunni. Aðstæður til kennslu eru mjög misjafnar. Sumstaðar eru innilaugar en aðrar eru opnar og berangurslegar í miðjum strekkingnum og sjókomunni sem hefur verið ríkjandi undanfarið.

Ég viðurkenni alveg að ég vorkenni oft þessum litlu greyjum í hálfkaldri lauginni í nepjustormi snemma að morgni.  Það getur varla skilið eftir góðar minningar í því tíðarfari sem hefur verið undanfarið. Sumir segja að þau herðist við þetta sem má vel vera en mér fyndist nú samt að hafa ætti útisundkennsluna undir vorið.

Mér gekk sjálfum frekar illa að læra að synda og fannst ég vera eftirbátur jafnaldranna lengi vel.

Ég tek eftir að mjög er misjafnt hvernig sundkennarnir haga sér við þessar aðstæður.  Sumstaðar eru þeir í sundfötum og  sjálfir niðri í lauginni hjá börnunum og tala við þau á sama grunnfleti. 

Annarsstaðar  standa sundkennararnir dúðaðir í þykkum kuldagöllum á sundlaugarbakkanum og hrópa leiðbeiningar og skipanir niður í laugina til barnanna, hálfskjálfandi í nepjunni.

Ég velti fyrir mér hvort leiðbeinendurnir eigi ekki líka að vera niðri í vatninu með börnunum  og tala til þeirra á sama fleti.

Börn eru hvergi berskjaldaðri en í sundi eða í íþróttum. En þátttaka allra og vellíðan er afar félagslega mikilvæg 

Það hlýtur því að þurfa gæta sín vel á orðbragði og athugasemdum gagnvart litlum börnum í íþróttum og á hvern hátt leiðsögnin er framkvæmd.

Eitt ógætilegt orð eða vanhugsuð athugasemd getur skilið eftir djúp sár og haft félagslega afdrifaríkar afleiðingar. En hvatning og viðurkenning er jafnframt gott vegarnesti fyrir barnið inní framtíðina sem er jú hin viðtekna regla 

Ég velti fyrir mér hvaða símenntun, aðhald, stuðning og eftirlit það fólk fær sem vinnur með börnum á þessum margbreytilega íþrótta vettvangi.

Þar er mikil ábyrgð á ferðinni sem oftast er mjög vel unnin. En aðgát skal höfð í nærveru sálar. Vorið er framundan með hækkandi sól .

Börn í sorg eftir Ásgeir R. Helgason

» Börn syrgja gjarnan í lotum. Þess á milli leita þau huggunar og öryggis í leik og daglegu amstri. Þau þarfnast athygli og stuðnings yfir lengri tíma.

Nýjar lagagreinar tóku gildi í lok síðasta árs þar sem réttindi barna sem missa foreldri og ábyrgð samfélagsins gagnvart þessum börnum eru betur skilgreind. Í nýju lagagreinunum er heilsugæslan skilgreind sem lykilaðili í eftirfylgni barna sem missa foreldri. Læknir sem skrifar dánarvottorð einstaklings, sem er foreldri barns undir 18 ára, er samkvæmt lögunum skyldugur til að tilkynna þeirri heilsugæslu þar sem barnið er skráð að foreldri barns á þjónustusvæði hennar hafi nýlega látist. Heilsugæslustöðin er þar með skyldug til að athuga hagi barnsins og veita þann stuðning sem þörf er á.

Sorg barna

Börn syrgja gjarnan í lotum. Þess á milli leita þau huggunar og öryggis í leik og daglegu amstri. Þau þarfnast athygli og stuðnings yfir lengri tíma. Algengt er að sorgin taki sig upp, jafnvel löngu síðar, þá gjarnan í tengslum við ákveðna atburði eins og jól eða afmæli. Í samheldnum stórfjölskyldum er oft haldið vel utan um börn í þessum aðstæðum, ekki bara fyrstu tvö árin, heldur til lengri tíma. Það er börnum mikilvægt að þau séu elskuð skilyrðislaust. Börnum sem búa við slíkar aðstæður vegnar betur en börnum sem gera það ekki. Þar verður samfélagið að koma að málinu og tryggja að öll börn fái viðunandi stuðning.

 Stuðningur við fjölskylduna

En fjölskylda barnsins þarf líka stuðning og handleiðslu á erfiðum stundum. Heilsugæslan mun vonandi fá svigrúm til að sinna þeim málum samhliða því að styðja barnið. En það mun taka tíma, þjálfun og fjármuni að þróa ferla til að sinna þessu verkefni vel. Þar getur faglegt ráðgjafarteymi eins og Ráðgjafarþjónusta Krabbameinsfélagsins gegnt mikilvægu hlutverki sem handleiðsluaðili, gjarna í samstarfi við önnur samtök eins og Sorgarsamtökin og samtökin Ljónshjarta.

Stuðningur við fagaðila

Krabbameinsfélagið vinnur nú að því, í samráði við heilbrigðisyfirvöld, Sorgarmiðstöðina, skólakerfið og fleiri, að koma á fót stuðnings- og handleiðsluteymi með það að meginmarkmiði að styðja við fagfólk í nærumhverfi barna sem misst hafa foreldri, ekki síst kennara og annað starfsfólk skólanna, en einnig starfsfólk heilsugæslunnar sem lögum samkvæmt á að sinna þessum börnum. Verkefnið er unnið í áföngum þar sem fyrsta skrefið er að kanna hvers konar stuðning fagfólkið telur sig helst þurfa.

Skólastjórnendur víðsvegar á landinu mega eiga von á að fulltrúar Krabbameinsfélagsins hafi samband í vor og falist eftir samstarfi við skólann varðandi þróun verkefnisins. Aðallega er um að ræða þarfagreiningu. Við viljum vita hvaða reynslu starfsfólk skólanna býr yfir og hvað það er helst sem sérþjálfað fagfólk Krabbameinsfélagsins getur aðstoðað við.

 

Höfundur er dósent í sálfræði við HR

og sérfræðingur hjá Krabbameinsfélagi Íslands.

[e-mail] (Morgunblaðið 12. febrúar 2020)

Formaður Eflingar í Kastljósi

Sólveig Anna var skýr og skorinorð fyrir bættum kjörum láglaunafólksins, umbjóðenda sinna, kvennanna sem vinna á leikskólunum og hjúkrunarheimilum á lægstu launum samfélagsins í Kastljósi í gærkveldi.

"Til þessa var ég kosin formaður" sagði Sólveig Anna, og rökstuddi sitt mál á einfaldan hátt.

Saman í liði félagarnir í sjónvarpinu
Þeir voru svo sannarlega saman í liði þáttarstjórnandinn og framkvæmdastjóri samtaka félags atvinnurekanda og býsnuðust saman yfir tíuþúsundkalli til leikskóla kvenna og það myndi sliga "lífskjarasamninginn".
Ég hélt að þeir ættu börn á leikskólum og þekktu aðstæður.

Hækkun hæstu launa og Lífskjarasamningur

Þeir svöruðu ekki spurningum Sólveigar hvort hundruð þúsunda króna hækkun mánaðarlauna til efstu stiga samfélagsins rugguðu ekki Lífskjarasamningnum.

Borgin sparar sér stórfé á láglaunafólki
Fram kom að Reykjavíkurborg sparar stórfé á því að hafa leikskólana undirmannaða og láta fólk  sem haldið er á lægstu launum ganga í störf menntaðra leikskólakennara. En hlutfall þeirra er mun lægra hjá leikskólum Borgarinnar en á að vera samkvæmt lögum. Eru leikskólakennarar þó ekki oflaunaðir, síður en svo.

Það á að setja börnin og aðbúnað þeirra í forgang.

Um það snýst málið.

Góður leikskóli með ánægðu starfsfólki er forsenda raunverulegs lífskjarasamnings

Þetta var annars mjög fróðlegt samtal þeirra tveggja félaganna við formann Eflingar

 

 

Lífskjarasamningur og leikskólabörnin

Það að vita af börnunum sínum á góðum leikskóla með nægu starfsfólki, menntuðu og ánægðu með kjör sín og starfsskilyrði  eru grunnatriði lífskjara hvers samfélags.

Eigin réttur barna og skyldur samfélagsins eru mjög til umræðu sem er gott og tímabært.

Hugtökin "snemmtæk íhlutun", stuðningur og utanumhald fyrstu æviárin ráði miklu um velferð barna í uppvextinum og sem fullorðið fólk.

Við höfum fengið sérstakt Barnamálaráðuneyti og ráðherra sem hefur sýnt frumkvæði og beitt sér á fjölþættum sviðum til að styðja við börn og þá sem næst þeim standa.

Mikilvægi leikskólanna 

Rannsóknir sýna að einmitt leikskólaaldurinn er afar mikilvægur. Þar geti ráðist að stórum hluta velferð barna síðar meir á lífsleiðinni.

Í "Lífskjarasamningnum" átti einmitt að horfa til fleiri þátta í samfélaginu en prósentuhækkunar og hindra "höfrungahlaup" hæst launuðu stétta samfélagsins.

Þeir áttu líka að færa aukið réttlæti í kjörum, átak í húsnæðismálum, vaxtalækkun, nýjar áherslur og sérframlög til ýmissa velferðarmála, raunverulegur Lífskjarasamningur  með markmið sem þokkaleg sátt væri um.

Það að vita af börnunum sínum á góðum leikskóla með nægu starfsfólki, menntuðu og ánægðu með kjör sín og starfsskilyrði  eru grunnatriði lífskjara hvers samfélags.

Leikskólastarf er ekki bara "barnapössun" 

Mér finnst í umræðunni um kjaradeilu Eflingar og Reykjavíkurborgar vera  talað niður til starfsins á leikskólum og þá jafnframt litið framhjá mikilvægi þessara uppeldis og þroskastaða og þeirrar ábyrgðar sem lögð er á fólkið þar.

Það er eins og umræðan um menntun og þroska barna, snemmtæka íhlutun í stuðningi, áhrif þessa aldurskeiðs barna á síðari tíma velferð hafi algjörlega farið framhjá fólki þar á bæ og reyndar víðar í samfélaginu. Að hér sé aðeins um "barnapössun" að ræða.

Menntastofnun ungbarna í stað leikskóla.

Kannski þvælist nafngiftin "leikskóli", fyrir, að þar sé fólk bara að leika sér og starfið njóti þess vegna ekki þeirrar virðingar og ábyrgð ekki metin sem það verðskuldar og lög kveða á um.

Skiptum um nafn og köllum leikskólann  " Menntaskóli ungbarna"

Þetta á að mínu viti að vera grunnstef hjá þeim sem bera faglega og rekstralega ábyrgð á leikskólunum. Leikskólarnir þurfa að uppfylla væntingar samfélagsins til "Lífskjarasamningsins" svo sátt náist. Ef einn þáttur í því er að leiðrétta grunnlaun starfsfólks með ein lægstu laun á vinnumarkaði verður að gera það.

Góð menntun ungbarna eru forsenda "Lífskjarasamnings"  

Við skyldum nú ætla að áherslur Barnasáttmála, sjálfstæðan rétt barna og skyldur samfélagsins gagnvart börnum væri þá hugtök sem bæri mikið á í starfskjaramálum fólks á leikskólum.

En þar verða allir fyrir vonbrigðum. Engin minnist á aðbúnað  starfsfólks á forsendum barnanna. Leikskólarnir eru undirmannaðir, mikið álag á starfsfólk, veikindi og kulnun í starfi. Mér sýnist þurfa algjöra hugarfarsbreytingu í umræðunni um leikskóla og mikilvægi þeirra.

Öflugur Menntaskóli ungra barna með ánægðu starfsfólki er forsenda góðs Lífskjarasamnings

Bretar endurheimta fullveldi sitt frá ESB

Í dag ganga Bretar formlega úr ESB. Til hamingju. 

Hið miðlæga valdakerfi ESB hefur reynt með öllum tiltækum ráðum að koma í vega fyrir að lýðræðisleg ákvörðun Breta í þjóðaratkvæðagreiðslum næði fram að ganga.

Mér verður hugsað til þess hve litlu munaði að fláráð íslensk stjórnvöld tækist að véla Ísland inn í þetta sjálfhverfa ríkjsamband ESB og það fram hjá vilja þjóðarinnar. 

Aðildarumsókn Íslands að ESB  frá 2009 var bein svik við íslensku þjóðina, í raun ein stærstu kosningasvik í sögu Lýðveldisins. 

Umsóknin og aðdragandi hennar fór að mínu viti þvert gegn stjórnarskrá Íslands. 

Sem betur fór tókst að stöðva umsóknina í tíma.

Nú fer svo sannarlega að koma tími á að ESB vegferð íslenskra stjórnmálamanna frá þessum tíma verði gerð upp og þeir sem þar stóðu í stafni svari fyrir þær gjörðir sínar og fái í það minnsta tækifæri til þess að viðurkenna mistök sín og biðja þjóðina afsökunar.

Meðan að ESB umsóknin frá 2009 og pólitísku svikin í kringum þá vegferð eru óuppgerð mun reynast erfitt fyrir stjórnmálamenn og Alþingi að kalla á aukið traust. Gildir þar einu þótt Alþingi leiti  til erlendra siðameistara til aðstoðar í þeim efnum.

("Sérfræðingar að utan heimsækja Alþingi vegna siðareglna" !)

Sjálfstæðið er sívirk auðlind og er fjöregg hverrar þjóðar.

Hógværð Samkennd Ábyrgð

Það voru  hárrétt viðbrögð hjá forsætisráðherra Katrínu Jakopsdóttur að kalla saman Þjóðaröryggisráð vegna stórviðrisins sem gekk yfir landið og því alvarlega hættuástandandi sem skapaðist víða um land. Með því var verið að undirstrika alvöru málsins og hversu mikilvægt  það er, að innviðir samfélagsin , raforka, fjarskipti, samhæft og öflugt  björgunstarf sé til staðar og í forgangi fyrir íslenskt samfélag. 

Starf björgunarsveita og íbúanna á veðurhamfarasvæðunum var mikið og kraftverk unnin.

Fjöldi fólks lagði sig í beina lífshættu til að koma öðrum til hjálpar. Starfsmenn flutningkerfis raforku, fjarskipta og samgangna hafa einnig  unnið stórvirki við afar erfiðar aðstæður. Þessi fjöldi fólks á miklar þakkir skyldar 

Ég sit samt eftir með þá tilfinningu að það sé einnig mjög miklvægt að stjórnendur svo sem í raforkugeiranum, Rarik, Landsneti og Landsvirkjun þurfi að fara á námskeið í þeim dyggðum sem nefndar eru í fyrirsögn þessa pistils. 

Gæti okkar ágæti forsætisráðherra vel átt forgöngu um það.

  Þótt menn séu forstjórar fyrir stórum ríkisstofnunum með víðtækar almannaþjónustu skyldur  og finnist þeir eiga mikið undir sér, skulu þeir samt forðast að tala niður til fólksins, þjóðarinnar og með því draga athyglina frá sjálfum sér og leita að einhverjum öðrum sökudólgum í hamfaraástandi síðustu daga .

Þegar að því kemur er farsælast að byrja í sínum  eigin ranni  

 

Að hengja bakara fyrir smið í raforkumálum

Mér er ekki kunnugt um að landeigendur hafi bannað endurnýjun á flutningskerfi rafmagns frá Varmahlíð til Sauðárkróks og lagningu þess í jörð. Mig minnir að því hafi verið lofað af hálfu Rariks að á Sauðárkróki væri til staðar öflug þjónustudeild þegar Rafveita Sauðárkróks, vel rekin þjónustustofnun í eigu heimamanna, var látin ganga inn í Rarik

Það er lítilmannlegt og hrokafullt  hjá framkvæmdastjóra tæknisviðs Rarik að kenna einstökum landeigendum um framkvæmdaleysi  og ranga forgangsröðun í uppbyggingu dreifikerfis á landsbyggðinni

Né heldur einkavæðingu fjarskiptakerfis sem  virðist bera takamarkaðar skyldur gagnvart öryggismálum þjóðarinnar um land allt.

Var það kannski vegna stífni Landsnets um að fá stórvirkar háspennulagnir í lofti yfir  þveran Skagafjörð austur til stóriðjunnar sem þrjóskast var við að endurnýja háspennulínuna milli  Varmahlíðar og Sauðárkróks. En heimamenn hafa kallað eftir því verki árum saman.

Landsnet hefur eins og kunnugt er  beitt heimamenn í Skagafirði miklum yfirgangi í þágu allt annarra sjónarmiða en raforkuöryggis í Skagafirði

Kannski er stjórnsýsla fjarskipta og  raforkumála og forgangsröðun þar innan dyra eitt aðalvandamál við uppbyggingu innviða og raforku örygggis landsmanna  og til að mæta skyndilegum óveðrum og náttúruhamförum .  

Tregða að fá leyfi til að endurnýja línur