Héraðsvötnin á höggstokk Alþingis

Kúvending í náttúruverndarmálum 

  Hart hefur verið barist fyrir friðlýsingu og vernd  Jökulsánna í Skagafirði. 

Í raun hafa Héraðsvötnin verið eitt sterkasta flagg Vinstri grænna og annarra náttúruverndarsinna í  náttúruverndarmálum. 

Eitt af þeim málasviðum sem Vg var stofnað um í upphafi.  Verkefnastjórn rammaáætlunar mat verndargildi  vatnasvæða Héraðsvatna eitt það mesta á landinu.

 

"Heggur sá er hlífa skal"

 

Það kemur því sorglega á óvart að nú skuli ríkisstjórn Vg kúvenda í náttúruverndarmálum.-

Ríkistjórn undir forystu forsætisráðherra sem var af heilum hug aðili að þingmannahópi Vinstri grænna sem flutti tillögu á Alþingi um friðun Jökulsánna.

Tillagan á alþingi  nú hljóðar upp á að fella Héraðsvötnin úr verndarflokki í  biðflokk til frekari virkjunarundirbúnings- þvert á grundvallastefnu VG

Sbr. meðfylgjandi þingsályktun:

  

Verndun Jökulsánna í Skagafirði.

59/135 2008 þáltill.: friðlýsing Austari- og Vestari-Jökulsár í Skagafirði 

Flm.: Jón Bjarnason, Atli Gíslason, Álfheiður Ingadóttir, Árni Þór Sigurðsson,

Katrín Jakobsdóttir, Kolbrún Halldórsdóttir, Steingrímur J. Sigfússon,

Þuríður Backman, Ögmundur Jónasson.

 

Tillaga til þingsályktunar 2008

um friðlýsingu Austari- og Vestari-Jökulsár í Skagafirði.

Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að undirbúa og leggja fyrir Alþingi frumvarp til laga um friðlýsingu vatnasvæðisins norðan Hofsjökuls, þ.e. Austari- og Vestari-Jökulsár í Skagafirði ásamt þverám þeirra.

Friðlýsingin taki til vatnasviðs ánna að meðtöldum þverám og skal hvers kyns röskun á náttúrulegum rennslisháttum ánna vera óheimil.

Skal svæðið friðað og stjórnað til varðveislu landslags þess, náttúrufars og menningarminja ásamt því að það verði notað til útivistar, ferðaþjónustu og hefðbundins landbúnaðar. Sérstaklega skal hugað að því við undirbúning málsins hvernig friðlýsing vatnasvæðanna norðan Hofsjökuls geti tengst framtíðaráformum um Hofsjökulsþjóðgarð og fallið að stækkuðu friðlandi Þjórsárvera sunnan jökulsins.

 

Greinargerð.

Frá Hofsjökli renna árnar Austari- og Vestari-Jökulsár. Þegar þær koma saman kallast þær Héraðsvötn en þau eru meginvatnsfallið í Skagafirði.

Koma jökulsárnar saman við bæinn Kelduland. Báðar árnar renna í gljúfrum og er gljúfur Austari-Jökulsár öllu hrikalegra en þeirrar vestari.

Náttúrufegurð jökulsárgljúfranna er einstök, svo og gróður, landslag og náttúrufar á vatnasvæði ánna.

Hér er gert að tillögu að ríkisstjórnin leggi fyrir Alþingi frumvarp til laga þess efnis að árnar og vatnasvið þeirra verði friðlýst með lögum.

Með hliðsjón af flokkunarkerfi hinna alþjóðlegu náttúruverndarsamtaka IUCN er lagt til að svæðið geti fallið að V. friðlýsingarflokki.

Nánari skilgreining þessa verndarstigs er á þessa leið: „Landsvæði, ásamt strönd eða sjó eftir því sem við á, þar sem samskipti manns og náttúru í gegnum tíðina hafa gert svæðið sérstætt, fagurfræðilega, vistfræðilega og/eða menningarlega, og gjarnan með mjög fjölbreyttu lífríki.

Varðveisla þessara hefðbundnu samskipta í heild sinni er nauðsynleg fyrir verndun, viðhald og þróun slíks svæðis.“

Segja má að viðhorf þeirra sem vilja vernda vatnasvæði ánna speglist vel í ljóðlínum Stefáns Vagnssonar frá Hjaltastöðum (1889–1963) úr kvæðinu Blönduhlíð:

 

"Meðan „Vötnin“ ólgandi að ósum sínum renna,

iðgrænn breiðist gróður um sléttur, hæð og laut,

geislar árdagssólar á bröttum tindum brenna,

blessun Drottins ríkulega falli þér í skaut".

 

Í ályktun félagsfundar Vinstri hreyfingarinnar – græns framboðs í Skagafirði frá 8. júní 2005 segir:

„Héraðsvötnin og jökulárnar móta ásýnd og ímynd Skagafjarðar og eru undirstaða hins síkvika lífkerfis héraðsins allt frá jöklum til hafs.

Tækifæri framtíðarinnar felast í að vernda þau og nýta óspjölluð í tengslum við fjölþætta útivist, veiði, ferðaþjónustu, landbúnað og aðra umhverfisvæna atvinnustarfsemi.

Þýðing Vatnanna fyrir uppeldi fiskseiða, bæði ferskvatnsfiska og sjávarfiska er einnig ómetanleg.

Félagsfundur VG í Skagafirði leggst því alfarið gegn öllum hugmyndum um virkjanir í Jökulsánum í Skagafirði.“

Jökulsárnar í Skagafirði eiga upptök í Hofsjökli og vatnasvið þeirra skapa einstaka, lítt raskaða landslagheild.

Jökulsárnar í Skagafirði eiga upptök í Hofsjökli og vatnasvið þeirra skapa einstaka, lítt raskaða landslagheild. Ljósmyndari: Mirto Menghetti

Ferðaþjónusta í Skagafirði er í örum vexti og hafa fljótasiglingar skapað svæðinu mikla sérstöðu.

Með þingsályktunartillögu þessari eru í fylgiskjölum ályktanir og sýnishorn af greinaskrifum Skagfirðinga sem undirstrika hug þeirra til svæðisins. Augu æ fleiri eru að opnast fyrir verðmæti ósnortinnar náttúru og ábyrgð okkar gagnvart komandi kynslóðum. Náttúran á sinn eigin sjálfstæða rétt. Við höfum hana að láni frá komandi kynslóðum.

Jökulsárnar í Skagafirði eru mikilvægar fyrir lífkerfi héraðsins frá jöklum til sjávar. Vötnin hafa ekki aðeins mótað skagfirska náttúru heldur einnig skagfirska menningu og daglegt líf. Þau eru lífæð Skagafjarðar.

Í ljósi þessa er þingsályktunartillagan um friðun Austari- og Vestari-Jökulsár flutt.

 

 

 Héraðsvötnin voru síðan í hæsta verndarflokki hjá Verkefnastjórn rammaáætlunar.

 

 Við unnendur jökulsánna í Skagafirði krefjumst þess að vatnasvið Héraðsvatna verði áfram í vernd

Spretthlaup Norðmanna út úr EES

Ný skoðanakönnun í Noregi sýnir að mun fleiri vilja tvíhliða samning við ESB frekar en EES samninginn.

Norðmenn hafa ítrekað rekið sig á að EES samningurinn þvingar þá undir reglur og dóma EES og ESB þvert á fullveldisrétt, hagsmuni  og vilja norsku þjóðarinnar. 

Má þar nefna Orkutilskipun ESB sem hefur stórhækkað raforku til heimila í Noregi, rekstur járnbrauta kerfis Noregs, stuðning við norskan landbúnað og matvælaöryggi sem nú er í brennidepli þar eins og hér

Orkupakkinn - ESB- umsóknin  og "trúverðugleikinn"

Alþingi Íslendinga samþykkti 4.orkupakka ESB fyrir ári þvert á stefnu, loforð og samþykktir allra þriggja ríkisstjórnarflokkanna, Vinstri grænna, Framsóknar og Sjálfstæðisflokks.

( Svo eru sumir flokkar hissa á því að þeir séu að tapa trúverðugleika þegar sjaldan er staðið við stefnu og kosningaloforð)!

Vg var jú sérstaklega stofnað gegn þessum ófögnuði.

Íslenskur landbúnaður og matvælaöryggi byggir á að við getum varið okkar eigin framleiðslu gegn undirboðum og lögþrýstingi erlendis frá.

Stríðið í Úkraínu undirstrikar enn frekar mikilvægi þess að treysta eigin matvælaframleiðslu

ESB unsóknin og sífelld undirgefni stjórnvalda  fyrir EES/ESB reglum  hefur grafið undan rekstrar grundvelli og öryggi íslenskrar matvælaframleiðslu.

 Spretthlaupið sem átti að taka inn í ESB  2009 var fiasko  sem betur fór var stöðvað og sá "sprettur"

verður vonandi ekki endurtekinn þótt sumir gangi enn með þann draum 

Spretthlaupið - ESB/ EES  og " hráa kjötið"

Það er hárrétt hjá matvælaráðherra að nú þurfi "spretthlaup" til þess að bjarga landbúnaðinum undan ESB/ EES holskeflu undanfarinna ára og  kreppunnar vegna Ukraínustríðsins.

Vonandi er þó ekki verið að biðja um  endurtekið "spretthlaup" inn í ESB 

Krumlur EES/ESB eru gripsterkar það hafa Íslendingar þegar reynt í samskiptum við EES, samanber dóma um innflutning á "hráa kjötinu" raforkutilskipanir og fjarskiptastrengi

Mín giska er sú að sterkast væri fyrir íslenskan landbúnað, matvælaöryggi og neytendavernd að "spretthlaupið" verði tekið út úr EES/ ESB samningnum eins og Norðmenn eru nú að sjá og gætu gert .

Hriktir í  hjá Norðmönnum Tvihliða samningar við ESB

Nú mun hrikta í  norsku ríkisstjórninni því almenningur hefur fengið upp í kok af undirgefni stjórnvalda og yfirgangi EES/ESB samningsins.

Tvíhliða samningar  Noregs við ESB gætu verið á næsta leiti. 

Ísland ætti að taka frumkvæði, setja á sig hlaupaskóna, taka sprettinn  og segja upp EES samningnum og gera tvíhliða samning við ESB á okkar eigin fullveldis grundvelli.

Meðfylgjandi er frétt  norsku samtakanna  NEI til EU um málið:

 " En fersk meningsmåling viser at det er flere som støtter en handelsavtale med EU enn EØS-avtalen.

03. juni 2022 | MORTEN HARPER, UTREDNINGSLEDER I NEI TIL EU

 Fakta Kunnskapsbank EØS

Meningsmålingen er utført av Sentio på oppdrag fra Nei til EU. Spørsmålet som ble stilt er: «Er du for eller mot en handelsavtale med EU som erstatter EØS-avtalen?» Svarene fordeler seg på denne måten:

• For: 34,2 %
• Mot: 27,1 %
• Vet ikke: 38,8 %

Målingen er en nasjonal representativ undersøkelse der 1004 personer er spurt i nettskjema (webomnibus) i perioden 19.–25. mai.

Markant forskjell

De som er for å erstatte EØS-avtalen med en handelsavtale har et markant overtak i målingen, selv om vet ikke-gruppen også er stor. Det er 7 prosentpoeng flere som er for en handelsavtale enn EØS. Bare litt over 1 av 4 spurte hegner om EØS-avtalen.

Hvis vi holder vet ikke-gruppen utenfor, er det 55,8 % som er for en handelsavtale som erstatter EØS-avtalen, mens 44,2 % er mot.

«Er du for eller mot en handelsavtale med EU som erstatter EØS-avtalen?» (Grafikk: Nei til EU.)

Det er flere menn enn kvinner som er for en handelsavtale. I alle aldersgrupper unntatt de over 75 år er det et flertall for handelsavtale. Blant de yngste (18–24 år) er det 37,9 % som er for handelsavtale og bare 19,4 % som heller vil ha EØS. Om vi ser på fylkesnivå, er ønsket om å erstatte EØS med en handelsavtale aller sterkest i Oslo: 42,3 % er for og 21,5 % er mot. Målingen inneholder ikke partipreferanser.

Handelsavtale er et alternativ

En del andre undersøkelser har vist et nokså klart flertall for EØS, men disse målingene spør som regel om ja eller nei til EØS-avtalen, uten å vise til noe alternativ. Denne nye målingen viser derimot at EØS-avtalen har støtte fra bare omtrent en fjerdedel og at mange er usikre på hva de mener om EØS. Resultatet deler befolkningen i tre grupper, der de som er mot handelsavtale og støtter EØS-avtalen er den minste gruppen. En måling i januar, med en lignende spørsmålsstilling, viste også at oppslutningen om EØS slår sprekker.

Nei til EU-leder Roy Pedersen mener særlig strømpriskrisen kan forklare at flere nå ønsker et alternativ til EØS:

– Stadig flere ser at strøm på børs, kabler til utlandet og tilknytning til EUs energibyrå ACER fører til høye strømpriser og usikre arbeidsplasser. Når landets statsminister ikke vil ta grep fordi det støter mot EØS-avtalen er det bare naturlig at flere vil ha handelsavtale framfor en avtale som fratar de folkevalgte makt bit for bit, sier Pedersen

Stort bilde i toppen: Meningsmåling utført av Sentio i mai 2022: «Er du for eller mot en handelsavtale med EU som erstatter EØS-avtalen?» 34,2 % for, 27,1 % mot og 38,8 % vet ikke. (Grafikk: Nei til EU.)