" Enn mun reimt á Kili "

Sæluvika Skagfirðinga var formlega sett í Safnahúsinu á Sauðárkróki í dag. Þessi lista- og menningar hátíð  Skagfirðinga var áður tengd árlegum sýslunefndarfundum  en er nú ein samfelld menningarveisla héraðsins og  stendur í liðlega viku. Dagskráin er afar fjölbreytt og metnaðarfull og er hægt að fletta henni upp á heimasíðu sveitarfélagsins, skagafjordur.is.

Í Safnahúsinu er afar hrífandi málverkasýning sem tjáir örlagasögu bræðranna   frá Reynistað í Skagafirði  á hálendi Íslands í vetrarbyrjun  árið 1780.  Fjárkláði barst hingað til lands upp úr 1760 og fór sem eldur í sinu um stóra hluta landsins. Íslenska sauðkindin var þá sem nú berskjölduð fyrir slíkum plágum þótt þær séu tiltölulega meinlausar erlendis .  Árið 1770 liggur 2/3 hlutar sauðfjár landsmanna í valnum fyrir þessum faraldri.

 Komu þá tilmæli frá konungi að biðja skuli úr predikunarstólum landsins á hverjum sunnudegi  svo Íslendingar megi verða lausir við þessa vá.Loks var ákveðið að skera allt fé niður á sýktum svæðum og freista þess að útrýma veikinni. Skorið var niður í Skagafirði 1778-79.

Sumarið 1790 ákveða hjónin á Reynistað  að kaupa fé í Skaftafellssýslum  og reka það norður yfir heiðar . Þar eru meðal  annarra í för synir þeirra Reynistaðarhjóna,  Bjarni 19 ára og Einar 11 ára. Voru þeir 5 saman.

Þrátt fyrir varnaðarorð sunnanmanna leggja Reynistaðarbræður á  Kjöl  með 180 fjár hinn 28. október 1780. Þeir náðu aldrei lífs til byggða .

Harmasaga fjölskyldunnar og þeirra bræðra er enn ofarlega í huga  Skagfirðinga.

Árið 1846,  66 árum eftir hvarf Reynistaðarbræðra, gengur maður úr Skagafjarðardölum fram á bein í gjótu spölkorn frá tjaldstaðnum við Beinhól á Kili.  Læknir staðfestir að þau séu af ungum manni og barni.

Bein Reynistaðarbræðra eru síðan jarðsett með viðhöfn í Reynistaðarkirkjugarði  11. nóv. 1846.

Svo mikinn óhug setti að Íslendingum vegna sorgarsögu Reynistaðarbræðra að ferðir yfir Kjöl lögðust af næstu 100 árin, þótti mjög reimt þar innfrá.

Málverkasögusýning Baska ( Bjarna Skúla Ketilssonar) er í senn kraftmikil , fögur en átakanleg. 

Örlagaferð Reynistaðarbræðra er fylgt af næmni  og virðingu fyrir þeim öflum sem takast  á bæði heima á höfuðbólinu Reynistað  sem og   inni á miðju hálendi Íslands. Myndirnar eru 26 talsins og hver þeirra er sjálfstætt listaverk.

  Ég hvet fólk til að sjá þessa sýningu Baska sem ber titilinn „ Enn mun reimt á Kili“.    Það mun enginn ganga ósnortinn út.