Í mars á síðasta ári birtist grein í vísindaritinu NATURE um samspil togveiða og losunar á koltvísýringi úr hafsbotninum. Lengi hefur verið rætt um hátt sótspor togveiða en þá er ávallt átt við losun á koltvísýringi vegna mikillar olíubrennslu sem á sér stað við togveiðar. En í fyrrnefndri grein var önnur hlið á sótspori togveiða skoðuð í umfangsmikilli rannsókn sem unnin var af 26 vísindamönnum víðsvegar að úr heiminum.
Losun á við flugið
Hafa verður í huga að hafsbotninn er stærsta kolefnisforðabúr heimsins. Með því að róta upp efsta lagi hans er verið að leysa úr læðingi mörg þúsund ára gamalt kolefni og auka þannig koltvísýring í hafinu. Samkvæmt niðurstöðum fyrrnefndrar rannsóknar er þarna um að ræða losun á koltvísýringi sem er álíka mikil og frá allri flugumferð heimsins eða um 2% af heildarlosun mannkynsins. Íslendingar eru meðal tíu fremstu fiskveiðiþjóða heimsins og hér eru veiðar stundaðar með stórvirkari botndregnum veiðarfærum en víðast annars staðar. Þar er um að ræða veiðar með fiskitrolli, dragnót, humartrolli og rækjutrolli svo helstu trolltegundir séu nefndar. Þótt Kínverjar, Rússar, Spánverjar og fleiri þjóðir séu þarna fremstar í flokki í heiminum erum við áreiðanlega stórtækari á þessu sviði en flestar þjóðir sem stunda togveiðar sé mið tekið af fólksfjölda.Súrnun, sótspor og sködduð búsvæði
Samkvæmt fyrrnefndri rannsókn hefur þessi kolefnislosun með togveiðum margs konar áhrif. Auk þeirrar viðbótar á heildarlosun koltvísýrings með tilheyrandi áhrifum á loftslag jarðar valda þessar veiðar aukinni súrnun hafsins og röskun eða eyðileggingu ýmissa búsvæða í lífríki botnsins og hafsins. Þannig er talið, að lífmassi og afrakstursgeta þeirra fiskimiða sem þessar veiðar eru stundaðar á, hafi þegar minnkað verulega þótt ofveiði sé þar einnig um að kenna. Fyrir liggur að togveiðar með botntrolli, einkum á humri og rækju, krefjast meiri olíueyðslu en aðrar veiðar og hafa því eitt mesta sótspor í framleiðslu matvæla í heiminum. Áætlað er að við veiðar á hverju tonni fiskjar sem veitt er með trolli losni að jafnaði rúmlega 50 tonn af CO 2 . Er það um þrisvar sinnum meira en er að meðaltali í veiðum með öðrum veiðarfærum skv. alþjóðlegum útreikningum.Brottkast og sóun
Samkvæmt opinberum tölum eru tæplega 20 milljónir tonna fiskjar veiddar með trolli eða öðrum botndregnum veiðarfærum í heiminum. Inni í þessari tölu eru ekki veiðar með flottrolli sem af mörgum hér á landi er talið vera skaðræðisveiðarfæri vegna mikils meðafla af ýmsum toga, m.a. grásleppuungviði. Í alþjóðlegum rannsóknum á veiðum með trolli og botndregnum veiðarfærum er talið að árlegt brottkast sé ekki minna en 5 milljónir tonna á heimsvísu. Þannig stuðla veiðar með þessum veiðarfærum að veiðum á miklum meðafla og mun meiri sóun á verðmætum en aðrar veiðiaðferðir.Lokaorð
Ljóst er að veiðar með botndregnum veiðarfærum eiga í vaxandi mæli undir högg að sækja víða í heiminum. Það er því umhugsunarefni fyrir okkur á Íslandi að þáttur togveiða hér við land hefur farið sívaxandi á síðustu áratugum. Ljóst er að hvorki fræðasamfélagið, umhverfissamtök né íslensk stjórnvöld hafa gefið þessu þann gaum sem vert væri. Og enn merkilegra er að stöðugt er verið að heimila auknar veiðar með stórvirkri dragnót í landhelgi Íslands og það upp í fjörur og inn í fjarðarbotna sem áður hafa verið friðuð svæði. En það er önnur kolefnissaga.Eftir Magnús Jónsson
Höfundur er veðurfræðingur. (Endurbirt með leyfi höfundar)
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.