Síldveiðar frjálsar fyrir smábáta á Kolgrafafirði

Sjávarútvegsráðherra hefur gefið frjálsar veiðar á síld í Kolgrafafirði frá og með deginum í dag . Dregst sú veiði ekki frá úthlutuðum aflaheimildum sem bátarnir hafa þegar fengið. Bátarnir komast aðeins undir brúna á fjöru, siglingar undir brúna getur verið hættuleg í straumköstum og  sýna verður mikla aðgæslu að lokast ekki inni í firðinum. En skjótt skipast veður í lofti á þessum stöðum og Kolgrafafjörður er einn sviptivindamesti staður á landinu eins og kunnugt er.

Best væri að koma upp löndunaraðstöðu fyrir bátana inni í firðinum sjálfum með flotbryggju og jafnframt vera tilbúinn með aðgerðir til að taka bátana upp eða verja þá ef veður loka þá inni.

 Baráttan fyrir síldveiði smábáta vorið 2011

Alflaheimildir á síld höfðu safnast á örfá stór skip. Minni bátar og útgerðir áttu enga möguleika þar að.

Það var vorið 2011, "stóra" fiskveiði frumvarpið stóð fast í ríkisstjórn og var búið að vera það síðan í byrjun mars það ár.  Stöðug og bein afskipti formanna ríkisstjórnarflokkanna og skoðanaágreiningur innan þeirra kom i veg fyrir að frumvarpið færi í  þingið til meðferðar. Mér var þá ljóst að breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu samkvæmt því frumvarpi  myndu ekki koma til framkvæmda fyrir næsta fiskveiðiár sem átti hefjast 1. sept. 2011.

  "Minna" frumvarpið náði fram  - "hótað" stjórnarslitum

Því var ég með annað frumvarp tilbúið snemma um veturinn, svokallað minna frumvarp, sem tók á tilteknum brýnum  atriðum í fiskveiðistjórnun þar á meðal lagaheimild til að ráðstafa  tilteknum hluta síldarkvótans til veiða  smábáta á heimaslóð eins og Breiðafirði . - Það var óþolandi að sjá hin gríðarstóru vinnsluskip skrapa landsteinana og moka upp síldinni og flytja alla í aðra landshluta, en heimafólk réttlaust til að nýta sér þessa auðlind í fjöruborðinu.-.

Eigendur lítilla báta höfðu t.d. verið sektaðir fyrir að ná sér í nokkur hundruð kíló af síld til beitu.

Og úrtöluraddirnar voru nægar:-   Það fara engir að kaupa sér net eða græjur til slíkra smáveiða-.

Ég hélt fast við mitt og sagði að það kæmi bara í ljós. Í frumvarpinu sem ég kynnti fyrst var gert ráð fyrir allt að 5 þús. tonnum af sumargotssíld  til úthlutunar framhjá „hefðbundnum kvótaeigendum“  og var mér þá hugsað til minni báta á Snæfellsnesi sem lönduðu í heimahöfnum. Í "stóra frumvarpinu, sem ekki náði fram, var gert ráð fyrir að stærri hluti heildaraflaheimilda mætti ráðstafa með þessum hætti. 

Helst vildi ég gefa smábátaveiðar á síld til löndunar í heimahöfnum alveg frjálsar. Allavega að væri á annaðborð gefnar út heimildir til síldveiða myndi takmörkun á magni til smábáta ekki hamla veiðum þeirra.

 

Og tröppur í alþingishúsinu svignuðu undan þungstígum „kvótaeigendum“

Skemmst er að minnast að þessar tillögur mínar ullu miklu írafári utan þings og innan. Fimmþúsund tonn af síld til smábáta „ógnuðu“ tilveru rétti og kerfi stórútgerðarinnar sem taldi sig eiga alla ófædda síld í sjónum

Og tröppur alþingishússins svignuðu undan þungstígum sendinefndum stórútgerðarmanna  einkum að austan og sunnan. Þingmenn Norðausturkjördæmis sérstaklega gengu  sumir mjög hart fram gegn þessum litla síldarkvóta til smábáta og ég man að nefnd voru stjórnarslit í hita leiksins á göngum hússins  m.a. vegna þessara þúsund tonna af síld til smábáta

 Og alvarlegust var andstaðan innan ríksstjórnarflokkanna sjálfra: Varð ég að lækka magnið til ráðstöfunur niður í 2000 tonn af sumargotssíld að mig minnir  og 2000 tonn af norsk-íslenskri síkd til að fá það samþykkt í þinginu .

Þetta reyndust síðan síðustu stóru breytingarnar á fiskveiðistjórnunarkerfinu sjálfu í tíð fyrrverandi ríkisstjórnar.  

Forsaga þessa máls skýrir að nokkru hversu eftirmenn mínir á ráðherrastóli  hafa síðan reynst tregir í  úthlutun  á síld til  smábáta og haldið þeim í spennitreyju frá viku til viku með smáskömmtum upp á nokkur tonn í einu, en einungis 700 tonnum af þeim 2.000 sem  heimilt er, hefur verið úthlutað. 

 Vel að merkja þessar  litlu útgerðir verða að borga 13 kr. á kílóið af síld til ríkisins  fyrirfram sem stóru kvótaútgerðirnar  þurfa ekki að gera.  Síldarkvótinn aukinn um 200 tonn   Skorað á sjávarútvegsráðherra

Staðreyndin er sú að síldveiðar þessara litlu báta hafa gefið tugum sjómanna og fiskvinnslufólks dýrmæta atvinnu þá mánuði sem þær standa. Og verðmæti hvers kílós af síld unnum á heimaslóð er mun meira en hjá stærri skipunum. Veiðarnar hafa þróast hægt og bítandi og án stórfjárfestinga. Þeim verður að gefa það tækifæri áfram

Að sjálfsögðu á að gefa  síldveiðar smábáta að fullu frjálsar.

Ákvörðun sjávarútvegsráðherra nú  um frjálsar veiðar á Kolgrafafirði  er viss prinsippviðurkenning á rétti smábáta sem á að fylgja eftir.  Öllum má vera ljóst að veiðar upp á nokkur tonn skipta litlu máli fyrir heildina og ástand lífríkisins þar ef tugir þúsunda tonna ganga inn í fjörðinn.  Veiðar þessara smábáta á alveg að gefa frjálsar ekki aðeins inni á Kolgrafafirði.

Væntanlega verður að fjarlægja stíflugarðinn sem fyrst í mynni fjarðarins og byggja brú yfir fjörðinn sem hleypir óheftu rennsli og streymi inn og út um Kolgrafarfjörðinn.

En nú er að láta hendur standa fram úr ermum og veiða, en það eitt sér mun ekki bjarga síldinni frá hörmungardauða í firðinum og þeim afleiðingum sem það getur haft.