Flugvöllinn í Vatnsmýrinni eða Landspítalann á annan stað

"Ef ekki er hægt að tryggja gott aðgengi landsbyggðarfólks með sjúkraflugi að tilvonandi Landspítala, eins og ein af mikilvægum forsendum staðarvals spítalans við Hringbraut var í upphafi, er nauðsynlegt að hugsa dæmið upp á nýtt og finna honum og flugvellinum nýjan stað svo hann standi undir nafni sem Landspítali – spítali allra landsmanna og þungamiðja í íslensku heilbrigðiskerfi. Reykjavíkurborg gæti þannig fengið aftur Borgarspítalann í Fossvogi og rekið á eigin reikning".

Þetta segir Jakob Ólafsson flugstjóri hjá Landhelgisgæslunni í grein sinni - Landsbyggðin og Landspítalinn- í Fréttablaðinu 2. febr. sl.

Jakob furðar sig á " landsbyggðarfálæti" Dags B. Eggertssonar borgarfulltrúa og varaformanns Samfylkingarinnar sem sagði á málþingi um flugmál 19. jan. sl. að engu skipti fjarlægð Landspítalans frá flugvellinum fyrir öryggi sjúkraflugs.

Því miður heyrist sami hrokinn og skilningsleysið gagnvart landsbyggðinni frá fleirum félögum Dags í stjórnmálum á höfuðborgarsvæðinu. Þessum hroka og veruleikafirringu einstakra höfuðborgarpólitíkusa þarf að linna og tryggja nú þegar framtíðar stöðu flugvallarins í Vatnsmýrinni.

Grein Jakobs er mjög góð og fylgir hér á eftir í heild sinni:

"Í skýrslu nefndar um uppbyggingu Landspítala – háskólasjúkrahúss (LSH) við Hringbraut frá apríl 2004 er í 10. kafla fjallað um samgöngur við LSH og þar segir m.a.: „Mikilvæg forsenda fyrir staðarvali við Hringbraut var að sýnt þótti, að þar væri hægt að tryggja gott aðgengi ökutækja og sjúkraflugs“ og síðan segir: „Hlutverk LSH er m.a. að vera þungamiðja í íslensku heilbrigðiskerfi, en þangað verður leitað ef fjölmenn slys verða jafnframt því sem einstaklingar með smærri vandamál fá þar þjónustu.“ Þá er í skýrslunni fjallað um samgöngumiðstöð sem þjóni flugi, langferðabílum og strætisvögnum og þar með hagsmunum Landspítalans til að uppfylla skyldur sínar við landsbyggðina.

Síðan verða blikur á lofti, ný stjórnvöld taka við og skipt er út nefnd um Landspítalaverkefnið. Áherslur þessara nýju stjórnarherra eru að að losa sig við Reykjavíkurflugvöll með öllum ráðum og láta sem öryggi og hagsmunir landsbyggðarinnar séu þeim óviðkomandi.

Nú eru áherslurnar á gangandi og hjólandi fólk að væntanlegum Landspítala og mismuna þannig þeim sem lengra þurfa að sækja þjónustu á spítalann, eða með sömu rökum og beitt var við staðsetningu og byggingu Háskólans í Reykjavík, en nú í vetrarfærðinni er skólastarfið stendur sem hæst, má telja á fingrum annarrar handar fólk sem gengur eða hjólar í skólann og umferðarþungi bíla á svæðinu hefur hundruðfaldast frá því sem áður var.

Á málþingi um flugmál sem haldinn var 19. janúar sl. kristallaðist þetta landsbyggðarfálæti í orðum nokkurra ræðumanna, m.a. skipulagsfræðings og Dags B. Eggertssonar borgarfulltrúa/læknis, þar sem m.a. kom fram í orðum borgarfulltrúans/læknisins að engu skipti um staðsetningu og vegalengd flugvallarins frá Landspítalanum því þegar fagfólk væri komið á slysstað úti á örkinni þá skipti engu máli tími eða flutningsvegalengd sjúklings af slysstað á spítala. Þetta voru ný sannindi fyrir okkur sem störfum að björgun og sjúkraflutningum, þar sem fyrsti klukkutíminn er talinn skipta sköpum um lífslíkur alvarlega veikra eða slasaðra sjúklinga (svo kallaður „Golden Hour“) og með hverri mínútu þar eftir minnka lífslíkurnar verulega þar sem sjúklingar, m.a. ofkældir, í hjartaáfalli, með heilablóðfall, eða með innvortis blæðingar, sem ekki er möguleiki að greina í þröngu umhverfi sjúkraflugvéla/þyrlna, þurfa að komast með hraði á sjúkrahús til meðhöndlunar ef ekki á illa að fara.

Ef þetta er skoðun borgarfulltrúans/læknisins þá væntanlega kemur hann þessum boðum til sjúkraflutningamanna á höfuðborgarsvæðinu um að ekki sé þörf á forgangsakstri sjúkrabíla af slysstað á spítala á höfuðborgarsvæðinu þar sem ekki liggi neitt á, þeir geti allt eins beðið við stöðvunarskyldumerki og á umferðarljósum eins og aðrir og séu ekki að stofna sér og öðrum í hættu með slíkum forgangsakstri.

Ekki hefur farið hátt um álit sem beðið var um og skilað af þyrluflugstjórum Landhelgisgæslunnar um öryggismál og ónæði af þyrlupalli á þaki tilvonandi Landspítala við Hringbraut eins og stefnt er að í nýju deiliskipulagi svæðisins.
Þyrlupallar á þaki sjúkrahúsbygginga, eins og núverandi nefnd um sjúkrahúsbygginguna leggur til, eru neyðarbrauð þar sem vanalega er um eldri sjúkrahúsbyggingar í þéttbyggðum svæðum að ræða sem taka eiga að sér nýtt hlutverk þar sem ekki er pláss fyrir þyrlupall á öruggu svæði í námunda við spítalann.
Ef þyrlupallar eru settir á nýjar spítalabyggingar er gert ráð fyrir rúmum öryggissvæðum til nauðlendinga við aðflug og brottflug þyrlna að pallinum því ef bilun verður í gírkössum eða stélskrúfu þyrlu við aðflug eða brottflug að þyrlupallinum hefur þyrluáhöfnin afar lítið svigrúm til að beina þyrlunni að heppilegum lendingarstað, aðeins það rými sem er nánast beint fyrir neðan þyrluna er í boði til nauðlendingar og því gæti skapast almannahætta við brotlendingu þyrlu á sjúkrahússvæðinu, í nálægri byggð eða á umferðargötu. Miðað við framtíðarskipulag Landspítalasvæðisins er gert ráð fyrir þéttri byggð og umferðaræðum í nágrenni spítalans og því slík öryggissvæði ekki í boði.
Þá hafa engar mælingar verið gerðar á áhrifum bygginga á vind með tilliti til ókyrrðar og vindsveipa á þyrlupalli sjúkrahússins eða hávaðamælingar á nálæga byggð svo sem í Þingholtum, Skólavörðuholti, Norðurmýri og víðar en sjúkra- og björgunarflug á þyrlum fer fram hvort sem er að nóttu sem degi og því má búast við umtalsverðri röskun á hljóðvist á þessu svæði til framtíðar ef af þessum áformum verður.

Því var það niðurstaða álits þyrluflugstjóranna að útbúið yrði sameiginlegt athafnasvæði þyrlna og sjúkraflugvéla innan flugvallarsvæðisins sem næst sjúkrahúsinu þar sem öryggi sjón- og blindaðflugs að flugbrautum Reykjavíkurflugvallar nyti við. Þá er rétt að hnykkja á því vegna þráhyggju hörðustu flugvallarandstæðinga að þyrlur geta ekki leyst sjúkraflugvélar af hólmi þar sem þær flugvélar sem notaðar eru í sjúkraflugi hér á landi fljúga meira en helmingi hraðar og allt að þrisvar sinnum hærra en þyrlurnar og því fyrsti kostur þegar kemur að sjúkra- og björgunarflugi hér á landi, fyrir utan að vera miklu ódýrari í rekstri en þyrlurnar. Kostir þyrlnanna eru að þær gagnast best til sjúkra- og björgunarflugs í óbyggðum og hinum dreifðari byggðum landsins og í þjónustu við sæfarendur í kringum landið.

Ef ekki er hægt að tryggja gott aðgengi landsbyggðarfólks með sjúkraflugi að tilvonandi Landspítala, eins og ein af mikilvægum forsendum staðarvals spítalans við Hringbraut var í upphafi, er nauðsynlegt að hugsa dæmið upp á nýtt og finna honum og flugvellinum nýjan stað svo hann standi undir nafni sem Landspítali – spítali allra landsmanna og þungamiðja í íslensku heilbrigðiskerfi. Reykjavíkurborg gæti þannig fengið aftur Borgarspítalann í Fossvogi og rekið á eigin reikning.